Οι νέες προκλήσεις για το γιατρό εξαιτίας της νόσου COVID-19

ΟI ΝΕΕΣ (;) ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ εξαιτίας της νόσου από τον Κορωνοϊό SARS-CoV-2 (νόσος COVID-19)
1. Πρόκειται εν μέρει για μια νέα κατηγορία ασθενών, με την έννοια ότι έχουν ένα νόσημα που προκαλείται από ένα πρωτοεμφανιζόμενο παθογόνο, με άγνωστους/μη πλήρως διευκρινισμένους αυτή τη στιγμή παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς, παράγοντες κινδύνου, φάσμα εκδηλώσεων, διακύμανση εργαστηριακών ευρημάτων, θεραπευτικές παρεμβάσεις, πρόγνωση και εξέλιξη μέσα στο νοσοκομείο και μετά την έξοδο από αυτό.

2. Κανένας ασθενής/ κανένας τύπος ασθενούς δεν είναι άνοσος στον ιό, δηλαδή όλοι δυνητικά μπορεί να νοσήσουν. Επομένως, για τον κάθε ασθενή και δυνητικά για τον καθένα από μας, ανάλογα με τη γενική κατάσταση του οργανισμού και τις προϋπάρχουσες συν-νοσηρότητες, αναδύονται συνεχώς κλινικά ερωτήματα για τους γιατρούς όλων ανεξαιρέτως των ειδικοτήτων, και κυρίως για το θεράποντα γιατρό, για πολλά από τα οποία, αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει ικανοποιητική απάντηση.

3. Για κανένα από τους 'κλασσικούς' τρόπους παρακολούθησης και καμία από τις 'κλασσικές' παρεμβάσεις που κάνει ο γιατρός στον άρρωστο δεν μπορεί να είναι 'σίγουρος', τουλάχιστον στο βαθμό που ήταν έως τώρα με τους ασθενείς χωρίς COVID-19 λοίμωξη. Σε κάποιο βαθμό, όλες οι προηγούμενες ιατρικές πρακτικές, από τις πιο απλές έως τις πιο σύνθετες, αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται ξανά κατά τη νοσηλεία ασθενών με COVID-19. 
Μαθαίνουμε όλοι ξανά και συντελείται μια πρωτοφανής και μαζική ανασκόπηση και επαναξιολόγηση της συνολικής ιατρικής πρακτικής αλλά και φιλοσοφίας  (ένα παγκόσμιο audit σε όλα τα επίπεδα, όπως θα λεγόταν στη Μεγάλη Βρεταννία).

4. Ανά πάσα στιγμή, οποιοσδήποτε ασθενής χωρίς COVID-19 λοίμωξη που βρίσκεται ήδη στο νοσοκομείο μπορεί να νοσήσει με τη λοίμωξη, ενώ κάποιος που νόσησε με COVID-19 λοίμωξη και την ξεπέρασε αλλά παραμένει ακόμη στο νοσοκομείο δημιουργεί επιπρόσθετα και πιο επιτακτικά ερωτήματα στο θεράποντα γιατρό για το περαιτέρω θεραπευτικό πλάνο του.

5. Οι γιατροί - αλλά και οι υπόλοιποι επαγγελματίες υγείας που νοσηλεύουν ασθενείς με COVID-19 λοίμωξη - αντιμετωπίζουν δεκάδες πρακτικές δυσκολίες κατά την καθημερινή δουλειά τους. Όλα γίνονται πιο αργά και πιο δύσκολα. Απαιτείται πολύ καλύτερος προγραμματισμός των καθημερινών δραστηριοτήτων από ό,τι πριν καθώς δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και δεν υπάρχει περιθώριο για ιατρικά λάθη ή λάθη συντονισμού. Η χρήση των μέτρων ατομικής προστασίας είναι κάτι που λίγοι είχαν εξοικείωση προηγουμένως στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές άλλες χώρες, ενώ δεν λείπουν και οι σχετικές υπερβολές λόγω του φόβου για το άγνωστο. Μια φράση που ακούγεται πολύ συχνά μέσα στις πτέρυγες ασθενών με λοίμωξη COVID-19 από επαγγελματίες υγείας είναι το ' δεν βλέπω τίποτα', καθώς τα προστατευτικά γυαλιά έχουν θολώσει από την υγρασία...

6. Η συνεργασία μεταξύ των γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων είναι κάτι που δοκιμάζεται και θα συνεχίσει να δοκιμάζεται καθώς τα περιστατικά θα αυξάνονται ενώ η αύξηση του αριθμού των περιστατικών, με τη σειρά της, θα έχει ως συνέπεια οι επαγγελματίες υγείας να 'εκτίθενται' σε όλο και περισσότερους 'μολυσματικούς' ασθενείς. Θα πληθαίνουν τα ερωτήματα του τύπου: 
'Πότε καλείται ο γιατρός της άλλης ειδικότητας ή άλλος επαγγελματίας υγείας να δει τον ασθενή; Μπορεί να γίνει τηλεφωνική συζήτηση του περιστατικού με το θεράποντα γιατρό ή πρέπει να δει ο ίδιος τον ασθενή; 
Τι 'ισχύει' με τις διαγνωστικές πράξεις, ειδικά αυτές που είναι υψηλού κινδύνου για τον επαγγελματία υγείας, όπως η βρογχοσκόπηση, πότε 'πρέπει' να γίνουν και σε ποιους ασθενείς; 
Τι 'ισχύει' με τα χειρουργεία και τις επεμβατικές πράξεις, όπως την πρωτογενή αγγειοπλαστική για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, την τοποθέτηση ενός σπειράματος (coil) για ανεύρυσμα εγκεφάλου κλπ; 
Ποιες θα είναι οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες των αρμόδιων ιατρικών ενώσεων και οργανισμών; Ποια θα είναι η φιλοσοφία των οδηγιών; το συμφέρον του ασθενούς, η προστασία του επαγγελματία υγείας, σε ποια μεριά θα γείρει η πλάστιγγα; Σε τι βαθμό θα ακολουθηθούν οι οδηγίες αυτές από τους γιατρούς στην καθημέρα πράξη;

7. Αν οι ασθενείς είχαν προηγουμένως μερικές μόνο ερωτήσεις για το θεράποντα γιατρό τους, τώρα έχουν λίστες ερωτημάτων, για πολλά από τα οποία δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή ικανοποιητικές απαντήσεις.

8. Αν οι ασθενείς είχαν προηγουμένως την 'κλασική' ανησυχία τους κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους στο νοσοκομείο, συχνά για τα ήδη γνωστά προβλήματα υγείας τους, τώρα έχουν πολύ μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς έχουν κάτι καινούριο, για το οποίο οι γιατροί δεν ξέρουν πολλά πράγματα και το οποίο μπορεί να είναι θανατηφόρο ή, για κάποιους ασθενείς (αλλά και τις οικογένειές τους), είναι σίγουρα θανατηφόρο, είναι η θανατική τους καταδίκη, με βάση αυτά που ακούνε γύρω τους.

9. Οι ασθενείς έχουν περιορισμένη επαφή με τους οικείους τους, κάποιοι καθόλου, ενώ καθημερινά βλέπουν μπροστά τους άγνωστους ανθρώπους με μάσκες, ντυμένους με εξοπλισμό προστασίας. Έχουν δεκάδες ερωτήματα καθημερινά και ζητούν απαντήσεις. Εδώ η γνωστή παραδοχή ότι κάθε γιατρός εξηγεί τα πράγματα λίγο διαφορετικά εδώ εξυψώνεται σε άλλη διάσταση, λόγω της μυριάδας των αβεβαιοτήτων σχετικά με τη λοίμωξη από COVID-19 αλλά και την πορεία του συγκεκριμένου ασθενούς.

10. Η ενημέρωση των συγγενών επίσης παρουσιάζει δεκάδες πρακτικές και άλλες δυσκολίες αλλά, από την άλλη μεριά, είναι σημαντική, καθώς μπορεί να είναι ο μοναδικός τρόπος 'επικοινωνίας' των συγγενών με το ασθενή, όταν ο ίδιος ο ασθενής δεν μπορεί να επικοινωνήσει μαζί τους. Πολλοί συγγενείς ασθενών επίσης μπορεί να πιστεύουν λόγω υπερβολικού φόβου ότι ο άνθρωπός τους θα 'διασωληνωθεί σίγουρα' ή γενικά δεν πρόκειται να βγει ζωντανός από το νοσοκομείο και να μην μπορούν να διαχειριστούν οι ίδιοι ψυχολογικά αυτό το βάρος. Οι γιατροί καλούνται να χρησιμοποιήσουν όλοι τους την υπομονή, την ενσυναίσθηση (αγγλικός όρος - από τα ελληνικά πάντα - empathy) και όλα τα άλλα χαρίσματα και τεχνικές επικοινωνίας που κατέχουν.
Με την ευκαιρία σημειώνεται ότι οι ορθές τεχνικές επικοινωνίας, στην περίπτωσή μας αυτές των επαγγελματιών υγείας προς τους ασθενείς και τους συγγενείς τους, μπορεί μεν σε κάποια άτομα να 'βγαίνουν' ευκολότερα, είναι όμως κάτι που μαθαίνεται και μπορεί να αναπτυχθεί και βελτιωθεί από τον οποιονδήποτε. Είναι γνωστό δε ότι αποτελούν βασικότατο κομμάτι της 'θεραπείας' οποιασδήποτε νόσου.

Επιστροφή στην αρχική σελίδα -Πίνακα -Περιεχομένων

Σύνδεσμος :  Διαδικτυακό βιβλίο: Ο Κορονoϊός (SARS-CoV2) και η προκαλούμενη νόσος COVID-19